Μελκίδη Χρύσα Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ. © Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης

εκτύπωση θέματος

Κυρίαρχη μορφή στην Σαμοθρακιώτικη αρχιτεκτονική είναι η παραδοσιακή της κατοικία. Αρχικά την αποκαλούσαν “αϊτσένιο σπίτι”, δηλαδή το σπίτι με ταράτσα (αέτσα=ταράτσα). Το σπίτι αυτό ήταν εξαιρετικά λιτό, κατασκευασμένο από αργούς, ανεπίχριστους λίθους, με κατώϊ για σταύλο και βοηθητικούς χώρους. Στον όροφο υπήρχε μονόχωρη κατοικία με τζάκι και τον στοιχειώδη εξοπλισμό, με ένα ή δύο παράθυρα, που στεγαζόταν από την “αέτσα”, μια επίπεδη ξύλινη οροφή, που καλυπτόταν διαδοχικά από παχύ στρώμα φυκιών (15 εκ), ίσου πάχους στρώμα πηλού και στεγανωτική στρώση αργιλικού χώματος, το οποίο κάθε φθινόπωρο κυλινδρωνόταν με μαρμάρινο κύλινδρο για συντήρηση. Στα τέλη του 19ου αι. οι κατοικίες άρχισαν να γίνονται μεγαλύτερες, με κεραμοσκεπείς στέγες, εξωτερικά επιχρίσματα και ιδιότυπα κλασσικιστικά στοιχεία. Μετά το 1918 και το 1922 εμφανίσθηκαν οι νέες τότε μορφές των «σμυρνέϊκων σαχνισιών» (σαχνισί=κλειστός εξώστης) και το δομημένο περιβάλλον διαμορφώθηκε με πρόσχαρη πολυχρωμία. Επαγγελματικά κτήρια από το 1880 ή το 1920, είναι ισόγεια ή διώροφα, πέτρινα, με τζαμαρίες ή τα παλαιότερα με τοξωτά ανοίγματα και σιδερένια φουρούσια. Υπάρχουν επίσης και κτήρια μικτής χρήσης με νεοκλασσικό ύφος, μεγάλα ανοίγματα και εξώστες, στα οποία οι κατοικίες του ορόφου με διακεκριμμένα δωμάτια και χώρο υποδοχής αντικατέστησαν την παλαιότερη μορφή της μονόχωρης παραδοσιακής κατοικίας.

Πηγή: Γιάννης Κίζης, “Σαμοθράκη”, Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική, τ. 8, Μακεδονία Β΄- Θράκη, Μέλισσα, Αθήνα 1991, σ.σ. 147-169.