20/12/2007
Ιστορία της πόλης της Καβάλας

Δέσποινα Σκουλαρίκη
Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ.
© Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης

Η σημαντικότερη πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού, η Καβάλα είναι χτισμένη αμφιθεατρικά προς τη θάλασσα, στις πλαγιές του όρους Σύμβολο.

Η ύπαρξη ενός μικρού οικισμού της Νεολιθικής εποχής (6500-3200π.Χ.) στο ανατολικό άκρο της πόλης μαρτυρεί τα πρώτα δείγματα κατοίκησης στην περιοχή. Γύρω στα μέσα του 7ου αι. π.Χ. αποικίζεται από κατοίκους της Θάσου, οι οποίοι ιδρύουν πάνω στη βραχώδη χερσόνησο, όπου βρίσκεται η παλιά συνοικία της Παναγίας, τη Νεάπολη. Η πόλη περιβάλλεται νωρίς με τείχος και αποκτά σπουδαιότητα λόγω της προνομιακής γεωγραφικής της θέσης. Κύρια λατρεία της περιοχής είναι αυτή της θεάς Παρθένου, προς τιμήν της οποίας ιδρύεται γύρω στα 650-625π.Χ. ιερό, στη θέση του οποίου στις αρχές του 5ου αι.π.Χ. ανεγείρεται περίλαμπρος ιωνικός ναός.

Η Νεάπολη προσχωρεί στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. στην Αθηναϊκή Συμμαχία και καθ’ όλη τη διάρκεια των ελληνιστικών (323-30π.Χ.) και ρωμαϊκών (30π.Χ.-324μ.Χ.) χρόνων αποτελεί επίνειο των Φιλίππων. Το 49μ.Χ. την επισκέπτεται ο απόστολος Παύλος στο δρόμο του προς τους Φιλίππους και προς τιμήν του ιδρύεται λίγο έξω από την πόλη, η μονή του Αγίου Σίλα. Στο α’ μισό του 9ου αι. μ.Χ., η πόλη αποκτά το νέο όνομα Χριστούπολις και κατά τους βυζαντινούς χρόνους (6ος-15ος αι.μ.Χ.), δεσπόζει στην περιοχή το κάστρο με τα ισχυρά τείχη και τον πύργο, το οποίο επί του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β’ Παλαιολόγου (1282-1328μ.Χ.), ενισχύεται με μακρό τείχος προκειμένου να προστατεύσει την πόλη από τις επιδρομές των Καταλανών και των Οθωμανών.

Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς, η πόλη αποκτά τη σημερινή της ονομασία (Καβάλα). Με τη νέα πολιτεία, συνδέεται το όνομα του μεγάλου σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1521-1566 μ.Χ.), ο οποίος χτίζει τον καινούριο περίβολο της πόλης, ανεγείρει το επιβλητικό Υδραγωγείο (τις γνωστές Καμάρες) πάνω σε βυζαντινά κατάλοιπα τειχών και θεμελιώνει το μουσουλμανικό τέμενος Ibrahim Pasha Dzamisi. Ο οίκος του Μεχμέτ Αλή το 1817 ανεγείρει το κτιριακό συγκρότημα, γνωστό ως Ιμαρέτ, προκειμένου να λειτουργήσει ως ιεροδιδασκαλείο και πτωχοκομείο.

Στις 12 Οκτωβρίου 1912, οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν την πόλη από τους Τούρκους χωρίς αντίσταση και τη διατηρούν μέχρι τον Ιούνιο του 1913, οπότε και απελευθερώνεται από τον ελληνικό στόλο. Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου (1916-1918) οι Βούλγαροι την καταλαμβάνουν μαζί με τους Γερμανούς ενώ κατά τον δεύτερο (1941-1945) οι Γερμανοί την παραχωρούν στους Βούλγαρους από τους οποίους και απελευθερώνεται το 1944.

Σημαντικά ευρήματα από διάφορες εποχές και θέσεις της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στεγάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης.

Βιβλιογραφία

1.Λαζαρίδης Δ., Οδηγός Μουσείου Καβάλας. Νεάπολις-Χριστούπολις-Καβάλα, 1969
2.Μαλλούχου Φ.- Tufano S, «Η Ακρόπολη της Καβάλας. Ιστορική εξέλιξη-Προτάσεις συντήρησης και αναβίωσης», Πρακτικά Α’ Τοπικού Συμποσίου, Η Καβάλα και η περιοχή της, (Καβάλα, 18-20 Απριλίου 1977), ΙΜΧΑ,Θεσσαλονίκη, 1980, σελ.341-359
3.Τουράτσογλου Ι., Μακεδονία. Ιστορία-Μνημεία-Μουσεία, Πλήρης οδηγός με χάρτες και σχέδια, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα, 1995, σελ. 357-362
4.Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Μακεδονία, Αθήνα, 1997, σελ.132
5.«Καβάλα», Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, Αθήνα, 1997 σελ. 246-248
6.«Καβάλα», Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, Αθήνα, 1997 σελ. 246-249
7.Ευγενίδου Δ., Κάστρα Μακεδονίας-Θράκης, Βυζαντινή Καστροκτισία, εκδ.Adam Editions, Αθήνα, 1950, σελ.67-71


Ήχοι - Βίντεο
Δεν υπάρχουν αρχεία ήχου και βίντεο.

Άλλα Αρχεία
Δεν υπάρχουν αρχεία.