13/12/2007
Αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων
Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων εντοπίζεται στη βορειοδυτική πλευρά του νομού Καβάλας και εκτείνεται ανάμεσα στην οροσειρά του Παγγαίου και του Ορβήλου.
Το 360/59 π.Χ. Θάσιοι άποικοι ιδρύουν στην πεδιάδα του Δάτου την πόλη Κρηνίδες, 16 χλμ. βορείως της πόλης της Καβάλας και 2 χλμ. ΒΔ του προϊστορικού οικισμού του Ντικιλί Τας ή Μεγάλο Λιθάρι. Ο οικισμός εμφανίζει σημάδια κατοίκησης από την αρχαιότερη νεολιθική (6500-5000π.Χ.) έως και την εποχή του Σιδήρου (1050-700 π.Χ.), οπότε και εγκαταλείπεται.
Το 400 π.Χ. ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β’ (386-336π.Χ.), διαβλέποντας την στρατηγική και οικονομική σημασία της περιοχής, καταλαμβάνει την πόλη, εγκαθιστά νέους Μακεδόνες αποίκους, την οχυρώνει και την μετονομάζει σε Φιλίππους. Κατά τη διάρκεια της Μακεδονικής κυριαρχίας, κατασκευάζονται τα τείχη και το θέατρο της πόλης, αποξηραίνεται μεγάλο μέρος της πεδιάδας, εντατικοποιείται η εκμετάλλευση των ορυχείων και δημιουργείται εκεί βασιλικό νομισματοκοπείο.
Με την πάροδο των αιώνων, οι Φίλιπποι χάνουν την σημασία τους και κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους (30π.Χ.-324 μ.Χ.) μετατρέπονται σε μία μικρή πόλη. Το 42 π.Χ. όταν κατά τη διάρκεια των εμφυλίων πολέμων των Ρωμαίων, θα δοθεί εκεί η μάχη των Φιλίππων ανάμεσα στον Βρούτο και τον Κάσσιο από τη μια, και τον Αντώνιο και τον Οκταβιανό από την άλλη η πόλη θα μετατραπεί σε Ρωμαϊκή αποικία Colonia Augusta Julia Philippensis. Κατά τη περίοδο αυτή, κατασκευάζεται η Ρωμαϊκή αγορά (forum), νοτίως της οποίας δημιουργείται η εμπορική αγορά. Κοντά στην εμπορική αγορά έχει αποκαλυφθεί η παλαίστρα με τις βεσπασιανές και στα νοτιοανατολικά της κτιριακό συγκρότημα θερμών.
Το 49/50 μ.Χ. επισκέπτεται τους Φιλίππους ο απόστολος Παύλος και ιδρύει εκεί την πρώτη χριστιανική εκκλησία στην Ευρώπη. Με την επικράτηση της νέας θρησκείας, η πόλη μετατρέπεται σε προσκυνηματικό κέντρο της χριστιανικής λατρείας και κατασκευάζονται μεγαλόπρεποι χριστιανικοί ναοί στη θέση των ρωμαϊκών και υστερορωμαϊκών συγκροτημάτων. Στην ανατολική πλευρά της Ρωμαϊκής αγοράς, ιδρύεται το 400 μ.Χ. ο οκταγωνικός μητροπολιτικός ναός, αφιερωμένος στον απόστολο Παύλο. Στα βορειοανατολικά του οκταγώνου αποκαλύφθηκαν η κρήνη, το βαπτιστήριο του ναού και το επισκοπείο ενώ μέσα στην πόλη ήρθαν στο φως τρεις μεγάλες παλαιοχριστιανικές βασιλικές (Βασιλική Α', Βασιλική Β', Βασιλική Γ') του 5ου και του 6ου αιώνα μ.Χ.
Στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 7ου αιώνα, ένας δυνατός σεισμός προκαλεί καταστροφικές συνέπειες στην πόλη, η οποία αναδιοργανώνεται τον 9ο/10ο αι., ενισχύοντας τα τείχη της και ανοικοδομώντας την ακρόπολή της. Η πόλη εγκαταλείπεται στα τέλη του 14ου αι., μετά την εξάπλωση των Οθωμανών, ενώ στα μετέπειτα χρόνια (15ος -19ος αι. μ.Χ.) μετατρέπεται σε ερειπιώνα.
Οι ανασκαφικές εργασίες στο χώρο των Φιλίππων ξεκινούν στα τέλη του 18ου αιώνα με τις εργασίες των Γάλλων GL. Heuzey (αρχαιολόγου) και του H. Daumet (αρχιτέκτονα). Το 1914 η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών αναλαμβάνει συστηματικά τις έρευνες, οι οποίες συνεχίζονται με διακοπές έως το 1937. Σήμερα, οι Φίλιπποι βρίσκονται υπό την ανασκαφική και επιστημονική μελέτη της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, της ΙΗ’ ΕΠΚΑ και του Τμήματος Ιστορίας- Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Βιβλιογραφία:
1.Κουκούλη-Χρυσανθάκη Χ. και Μπακιρτζής Χ., Φίλιπποι, Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Αθήνα 1997
2.Γούναρης Γ. και Γούναρη Ε., Φίλιπποι:Αρχαιολογικός Οδηγός, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2004, σελ. 11-19
3.Τουρατσόγλου Ι., Μακεδονία. Ιστορία-Μνημεία-Μουσεία, Πλήρης οδηγός με χάρτες και σχέδια, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα, 1995, σελ. 373-379
4.Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Μακεδονία, Αθήνα, 1997, σελ.141-145
5.Ενιαίο Δίκτυο Αρχαιολογικών Χώρων Μακεδονίας, «Φίλιπποι», Αθήνα, 2003, σελ.18-21
6.«Φίλιπποι, οι», Αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου, Από την Προϊστορία έως την Ύστερη Αρχαιότητα, Υπουργείο Αιγαίο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 1998, σελ.170-171
7.«Φίλιπποι», Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, Αθήνα, 1995, σελ. 14-18
8.Λαζαρίδης Δ., Οι Φίλιπποι, Θεσσαλονίκη,1956
9.Collart P., Philippes, Paris, 1937
10.Lemerle P.,Philippes et la Macédoine a l’époque chrétienne et byzantin, Paris, 1945
|