Αναζητήστε στην Πύλη

Σύνθετη αναζήτηση
 
Αρχική 29 Μαρτίου 2024
Πολιτισμός Μυθολογία Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Ήχοι - Βίντεο
Δεν υπάρχουν αρχεία ήχου και βίντεο.

Σχετικοί Σύνδεσμοι
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού-Θεοί, Ήρωες, Νεράιδες, Ξωτικά
On line βιβλιοθήκη
Ορφέας και Διόνυσος
Ιστοσελίδα για την αρχαία ελληνική θρησκεία
Orpheus
Ιστοσελίδα για τον Ορφέα
evros.gr - Το νέο portal του Ν.Έβρου
Portal – Οδηγός για τον Νομό Έβρου
Κουρτίδης, Ιστορία της Θράκης, 1932, Πανάρχαιοι Θράκες Αοιδοί-Ραψωδοί-Μουσικοί
On-line βιβλίο για την ιστορία και τη μυθολογία της Θράκης

’λλα Αρχεία
Δεν υπάρχουν αρχεία.
Συντεταγμένες Στοιχείου
Δεν έχουν καταχωρηθεί.       
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
Αρχαιολογία
Αρχιτεκτονική
Ιστορία
Μυθολογία
Θρησκεία
Λαογραφία - Ήθη / Έθιμα
Προσωπικότητες
Σπήλαια
Μουσεία
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
Δήμος Θάσου
Δήμος Καβάλας
Μυθολογία: ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ολες οι κατηγορίες
Δεν υπάρχουν υποκατηγορίες στη Θεματική Κατηγορία που επιλέξατε.

02/12/2007
Ορφέας

Αικατερίνη Μπάλλα
Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ.
© Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης
προεπισκόπηση εκτύπωσης

Μια από τις πιο τις πιο γνωστές ΅υθικές προσωπικότητες της αρχαιότητας, αλλά και από τις πιο δη΅οφιλείς παρουσίες στη φιλολογία και την τέχνη είναι ο Ορφέας. Γιος του βασιλιά της Θράκης Οιάγρου και της Μούσας Καλλιόπης ο ΅υθικός ήρωας των αρχαίων Ελλήνων είναι, κατά κύριο λόγο, ξακουστός για την «΅αγική» δύνα΅η της λύρας του, τη ΅ουσική και την ποίηση του.

Λέγεται πως ο θεός Απόλλωνας ξεχώρισε τον Ορφέα για να του διδάξει την ΅ουσική και να του προσφέρει τη λύρα του, που του είχε χαρίσει ο Ερ΅ής, ενώ οι Μούσες, αδερφές της ΅ητέρας του, του έ΅αθαν να τη χρησι΅οποιεί ΅ε τέχνη και επιδεξιότητα. Το γλυκό τραγούδι και οι αρ΅ονικοί ήχοι της λύρας του είχαν τη δύνα΅η να ΅αγεύουν τα άγρια θηρία, που άφηναν τις φωλιές τους και τον περιτριγύριζαν, είχαν τη δύνα΅η να κάνουν τα δέντρα και τους βράχους να κινούνται σαν να χορεύουν στον ήχο της ΅ουσικής του.
Κατά την Αργοναυτική εκστρατεία, ταξίδεψε ΅αζί ΅ε τους Αργοναύτες στην Κολχίδα και ΅ε τη ΅ουσική του τους βοήθησε να ξεπεράσουν πολλές δυσκολίες: γαλήνεψε τη θάλασσα, όταν στο ταξίδι τους συνάντησαν ΅εγάλη θαλασσοταραχή, εξουδετέρωσε την αγριότητα του δράκοντα που φρουρούσε το χρυσό΅αλλο δέρας, η΅έρεψε τις Συ΅πληγάδες. Το τραγούδι του ξεπέρασε σε ο΅ορφιά, δύνα΅η και ΅αγεία ακό΅α και το τραγούδι των Σειρήνων και, έτσι, οι Αργοναύτες γλίτωσαν από την παγίδα τους.

Μετά την Αργοναυτική εκστρατεία επέστρεψε στη Θράκη, όπου γνώρισε και παντρεύτηκε την Ευρυδίκη, ΅ια από τις ∆ρυάδες Νύ΅φες. Μια ΅έρα, η νιόπαντρη Ευρυδίκη, στην προσπάθειά της να ξεφύγει από την ερωτική καταδίωξη του βοσκού Αρισταίου, πάτησε ένα φίδι που τη δάγκωσε και πέθανε. Απαρηγόρητος ο Ορφέας για τον τόσο πρόωρο και άδικο χα΅ό της γυναίκας του προσπαθούσε να καταπραΰνει τον πόνο του ΅ε τη λύρα και τα τραγούδια. Μην ΅πορώντας να αντέξει τον θάνατό της αποφάσισε να κατέβει στο βασίλειο των νεκρών και να την αναζητήσει.

Στον ’δη ΅ε τους αρ΅ονικούς ήχους της λύρας του και το θρηνητικό του τραγούδι γοήτευσε τους θεούς του Κάτω Κόσ΅ου και ΅άγεψε τα τέρατα που τον φρουρούσαν. Συγκινη΅ένοι ο βασιλιάς του αιώνιου σκοταδιού, ο Πλούτωνας και η γυναίκα του Περσεφόνη έδωσαν στον Ορφέα την άδεια να ανεβάσει την Ευρυδίκη στον Επάνω Κόσ΅ο. Αλλά η συ΅φωνία που συνόδευε την απόφαση ήταν πως έπρεπε να περπατά ΅προστά από αυτήν και να ΅ην κοιτάξει πίσω, ΅έχρι να φτάσει στον πάνω κόσ΅ο. Ευτυχισ΅ένος ο Ορφέας ανέβαινε ΅έσα από το σκοτεινό πέρασ΅α του ’δη και τον ακολουθούσε η Ευρυδίκη οδηγη΅ένη από τους ήχους της λύρας του. Λίγο πριν, ό΅ως, την έξοδο από τον ’δη δεν ΅πόρεσε να συγκρατήσει τον πόθο του και γύρισε να την κοιτάξει. Η Ευρυδίκη εξαφανίστηκε α΅έσως και ο Ορφέας την έχασε για πάντα.

Η ιστορία ΅ε αυτή τη ΅ορφή ανήκει στην εποχή του Βιργιλίου, ο οποίος πρώτος εισάγει το όνο΅α του Αρισταίου. Και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, ωστόσο, ΅ιλούν για την επίσκεψη του Ορφέα στον κάτω κόσ΅ο. Σύ΅φωνα ΅ε τον Πλάτωνα οι καταχθόνιοι θεοί του «παρουσίασαν ΅ία ε΅φάνιση» της Ευρυδίκης. Ο Οβίδιος αναφέρει ΅ια άλλη εκδοχή του ΅ύθου, κατά τον οποίο ο θάνατος της Ευρυδίκης δεν προκλήθηκε από την δραπέτευσή της από τον Αρισταίο, αλλά από τον χορό της ΅ε τις Ναϊάδες τη ΅έρα του γά΅ου της.

Η Ευρυδίκη ξαναγύρισε στον ’δη, στον κόσ΅ο των σκιών και ο Ορφέας επέστρεψε λυπη΅ένος και πάλι στη Θράκη. Μέσα στον πόνο και στη θλίψη για τον οριστικό, πια, χα΅ό της γυναίκας του ο Ορφέας αποστρεφόταν, πλέον, όλες τις γυναίκες. Ο Οβίδιος στις Μετα΅ορφώσεις αφηγείται πως οι Θρακικές Μαινάδες, ακόλουθοι του ∆ιονύσου, περιφρονη΅ένες από τον Ορφέα, εξαγριώθηκαν, δια΅έλισαν το σώ΅α του και στη συνέχεια πέταξαν τα κο΅΅άτια του στον Έβρο. Στην Αττική κερα΅ική, ωστόσο, οι γυναίκες που επιτίθενται στον Ορφέα ε΅φανίζονται να είναι κανονικές Θρακιώτισσες, που εξαγριώθηκαν, επειδή θεωρούσαν πως η αποστροφή του Ορφέα για τις γυναίκες επηρέασε τους άνδρες τους.

Το κεφάλι και η λύρα του, επέπλευσαν από τον Έβρο ως την Λεσβιακή ακτή, όπου οι κάτοικοι έθαψαν το κεφάλι του. Οι Μούσες συνέλεξαν τα κο΅΅άτια του κορ΅ιού του και τα έθαψαν κάτω από τον Όλυ΅πο, ενώ τη λύρα του ΅εγάλου ΅ουσικού την ΅ετέφεραν στον ουρανό και την τοποθέτησαν ανά΅εσα στα αστέρια. Η ψυχή του επέστρεψε στον κάτω κόσ΅ο, όπου επανενώθηκε τελικά ΅ε την αγαπη΅ένη του Ευρυδίκη.

Η επικρατέστερη εκδοχή για το τραγικό τέλος του Ορφέα είναι αυτή που αναφέρθηκε παραπάνω. Υπάρχουν, ό΅ως, και άλλες παραλλαγές του ΅ύθου σχετικά ΅ε την αιτία του θανάτου του. Σύ΅φωνα ΅ε ΅ία περίληψη της Ύστερης Αρχαιότητας ενός χα΅ένου έργου του Αισχύλου, ο Ορφέας στο τέλος της ζωής του περιφρόνησε την λατρεία του ∆ιονύσου και τι΅ούσε τον Ήλιο-Απόλλωνα. Εξοργισ΅ένος, λοιπόν, ο ∆ιόνυσος έστειλε τις Θρακικές Μαινάδες για να τον φονεύσουν, τι΅ωρώντας τον για την ύβρη του. Είναι ση΅αντικό πως ο θάνατός του είναι ανάλογος ΅ε το θάνατο του ∆ιονύσου. Μια άλλη εκδοχή του ΅ύθου που έχει παραδοθεί από την αρχαιότητα αναφέρει πως τον Ορφέα κατακεραύνωσε ο ∆ίας, επειδή αποκάλυπτε τα ιερά ΅υστικά στους ανθρώπους.

Γενικά οι ΅ύθοι γύρω από τον Ορφέα εξελίχθηκαν σε ολόκληρη θρησκεία. Με το όνο΅α του ΅υθικού ποιητή, συνδέονται ο ορφισ΅ός, τα ορφικά ΅υστήρια και τα ορφικά ποιή΅ατα.

Βιβλιογραφία:

Ελλάς-Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, (1992). Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας – Θράκης.

Ξάνθη, Τουριστικός οδηγός του Νομού, (2002). Έκδοση Νομαρχίας Ξάνθης, σελ. 13.

Κακριδής Ι., (1986). Ελληνική Μυθολογία, Τόμος 3, Οι Ήρωες, Εκδοτική Αθηνών, σελ. 293-299.

Σερβή Κ. (2000). Ελληνική Μυθολογία, Εκδοτική Αθηνών, σελ. 99, 101, 103.

Τζιφόπουλος Γ. (1998). Ο «Ορφισ΅ός στην Κρήτη», Θαλλώ 10.

Τριαντάφυλλος Δ., (1994). Αρχαία Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας – Θράκης, σελ. 50-51.

Τσιαφάκη Δ., (1998). Η Θράκη στην Αττική Εικονογραφία του 5ου αι. π.Χ. Προσεγγίσεις στις σχέσεις Αθήνας και Θράκης, σελ. 41-93.

Buckert W. (1993). Αρχαία Ελληνική Θρησκεία, ελλ. μτφ. Μπεζαντάκος Ν., Αβαγιανού Α., Εκδόσεις Καρδα΅ίτσα.

Garland R. (1985). The Greek Way of Death, Duckworth & Co, σελ. 62, 71, 76.

Guthrie W.K.C. (2000). Ο Ορφέας και η αρχαία ελληνική θρησκεία, ελλ. μτφ. Μήνη Χ., Εκδόσεις Καρδα΅ίτσα.

Obayashi H. (1992). Death and afterlife, Perspectives of World religions, Praeger Publishers.

Rohde, E. (1987). Psyche. The cults of souls and belief in immortality among ancient Greeks.

Seton-Williams (2000). Greek legents and Stories, Barnes &Noble Books.

Seznec J. (1981). The Survival of the Pagan Gods, Princeton University Press.

Simon E. (1996). Οι Θεοί των Αρχαίων Ελλήνων, ελλ. μτφ. Πινγιάτογλου Σ., University Studio Press, σελ. 289, 311.