Οδηγός Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Ο Δήμος Σαπών είναι ο δεύτερος σε μέγεθος και πληθυσμό Δήμος του Νομού Ροδόπης μετά το Δήμο της Κομοτηνής. Έχει έκταση 264km2 και πληθυσμό 8572 κατοίκους. Ο Δήμος δέχθηκε ευχάριστα μεγάλο μέρος από τους ομογενείς Έλληνες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με την προσδοκία να λυθεί το πρόβλημα του πληθυσμού που ολοένα ελλατωνόταν. Όμως η περιοχή εξακολουθεί να μαστίζεται από ανεργία διότι δεν δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίας, ολοένα και λιγότεροι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία ενώ παρατηρείται μια μαζική φυγή στα αστικά κέντρα. Μόνο μεγάλης ηλικίας άτομα κατοικούν στα χωριά. Δημοτικά σχολεία έχουν εκτός από τις Σάππες μόνο η Αρίσβη και το Αρσάκειο. Ο Δήμος συμπεριλαμβάνει τους οικισμούς: Αρίσβη, Αρσάκειο, Λοφάριο, Έβρενος, Πρωτάτο, Άμφια, Κρωβίλη, Βέλκιο, Διώνη, Νέα Σάντα, Χαμηλό, Στρύμη, Ιάσιο, Αετοκορυφή, Τσιφλίκι, Αετόλοφος, Κίζαρι, Κασιτερά και Πετρωτά. Έδρα του Δήμου είναι οι Σάππες που αναφέρεται σε έργα πολλών μεγάλων συγγραφέων, ιστορικών και γεωγράφων. Τα όνομά της πιθανόν να το πήρε από τους «Σαππαίους», τον Θρακικό λαό που αναφέρουν στα κείμενά τους ο Ηρόδοτος και ο Παυσανίας. Η περιοχή των Σαππών είναι η χρυσοφόρα γη των «Σιντίων ή Σάοιων» του Λουκιανού και του Στράβωνα. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, επικρατέστερη, η ονομασία προήλθε από το «Σαπ» που σημαίνει «στύψη» και είναι το θεϊκό νάτριο του αργιλίου που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι στην βυρσοδεψία. Κατά τον 19ο αιώνα, κατά τον Πουκεβίλ, στις Σάππες λειτουργούσε ορυχείο στύψης.

Η περιοχή των Σαππών γνώρισε πολλούς κατακτητές: Ρωμαίους, Οθωμανούς, Τούρκους, Βουλγάρους. Υποδουλώθηκαν στους Οθωμανούς το 1361. Απελευθερώθηκαν, όπως όλη η Θράκη, στις 14 Μαΐου 1920.

Το ανάγλυφο της περιοχής των Σαπών ηρεμεί την ψυχή. Η φύση σμίλεψε βουνό και θάλασσα, βράχους και σπηλιές, κατάφυτους λόφους με πεύκα, κουμαριές, βελανιδιές και κάμπο, δημιουργώντας γοητευτικές γωνιές.

Η ταυτότητα της περιοχής αναδεικνύεται στο Πολυπολιτισμικό φεστιβάλ του Δήμου Σαππών κάθε Μάιο. Ο επισκέπτης μπορεί να φιλοξενηθεί στις τουριστικές υποδομές του Δήμου. Το σύγχρονο Δημοτικό ξενοδοχείο στον καταπράσινο λόφο «Δενδράκι», προσφέρει άνεση και πανοραμική θέα. Επίσης τα δημοτικά οικοτουριστικά καταλύματα της περιοχής των Κασσιτερών, συμπληρώνουν αισθητικά το τοπίο και μπορούν να φιλοξενήσουν τους λάτρεις της φυσικής διαβίωσης. Εκεί βρίσκεται και ο Ιερός <ναός του Αγίου Δημητρίου που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα.

Στα Πετρωτά βρίσκεται η ομώνυμη παραλία που αποτελεί πόλο έλξης των ψαροντουφεκάδων. Το κατασκηνωτικό κέντρο των Πετρωτών λειτουργεί με τη φροντίδα του Δήμου Σαπών και φιλοξενεί μέχρι 80 άτομα. Εδώ βρίσκεται το δάσος μαύρης Πεύκης και ο επιβλητικός «βράχος των Πετρωτών» που κατοικείτο ήδη από τα νεολιθικά χρόνια οπότε και εκτιμάται ότι γινόταν εξορύξεις. Τα εργαλεία που βρέθηκαν στη περιοχή έχουν ηλικία 100 και πλέον χιλιάδων ετών. Μολονότι το νεολιθικό λατομείο δεν έχει αξιοποιηθεί τουριστικά, είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία της περιοχής. Άλλα αξιοθέατα του Δήμου είναι η εξάτοξη Ρωμαϊκή γέφυρα του ποταμού Λισσού, τα ανεξερεύνητα σπήλαια της Στρύμης (που επίσης κατοικούνταν στους νεολιθικούς χρόνους), το αναξιοποίητο βυζαντινό κάστρο στη Νέα Σάντα και το ιερό του Θράκα Ιππέα στην ίδια περιοχή. Αξίζει επίσης να θαυμάσει ο επισκέπτης το δασικό τοπίο στο Κιζάρι.