Οδηγός Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

Το Μνημείο: Πρόκειται για τετράπλευρο εξωτερικά κτήριο με μονόρριχτες στέγες στο βόρειο και στο νότιο τμήμα. Ο κεντρικός χώρος ορίζεται από τέσσερις πεσσούς και καλύπτεται με τη μεσολάβηση τόξων και σφαρικών τόξων από υψηλό και οκτάπλευρο τρούλο που στηρίζεται σε τετράπλευρη βάση. Ο νάρθηκας παρουσιάζει πρωτοτυπία, αφού οι κόγχες που σχηματίζονται στις στενές του πλευρές, προφανώς για την τοποθέτηση ψευδοσαρκοφάγων, απαντώνται σε μνημεία της παλαιοχριστιανικής και μεσοβυζαντινής περιόδου. Το περίστωο είναι χαμηλότερο από το κυρίως κτήριο και έχει σχήμα Π (βόρεια, δυτική και νότια πλευρά).
Στον ανατολικό τοίχο διακρίνονται δύο τμήματα επιγραφών σε μάρμαρο.
Το μνημείο συγκαταλέγετα μεταξύ των των ναών με τρούλο κα περίστωο και συγγενεύει με ανάλογα μνημεία στην Κωνσταντινούπολη και τη Μακεδονία (6ος – 13ος αιώνας). Ο ναός χρονολογείται τον 10ο αιώνα. Κατά την διάρκεια της οθωμανοκρατίας ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί.
Βιβλιογραφία: Ν. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, Χρονικά σημειώματα Δράμας, Νεολόγος Κωνσταντινουπόλεως 26-7-1892• Ε. ΣΤΡΑΤΗ, Η Δράμα και η Δράβησκος, Σέρραι 1929• ΣΤ. ΠΕΛΕΚΑΝΙΔΗΣ, Αρχαιολογικόν Δελτίον 16 (1960) Χρονικά• Π. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΣ, Η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική εις την Δυτικήν Στερεάν Ελλάδα και την Ήπειρον από του τέλους του 7ου μέχρι του τέλους του 10ου αιώνος, Βυζαντινά Μνημεία 2, Θεσσαλονίκη 1975• Γ. ΒΕΛΕΝΗΣ – Κ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ, Τα Βυζαντινά τείχη της Δράμας, Επιγραφικές μαρτυρίες, Βυζαντιακά 11 (1991)• Α. ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ – Χ. ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ, Η Αγία Σοφία Δράμας, Η Δράμα και η περιοχή της, Ιστορία και Πολιτισμός, Πρακτικά Επιστημονικής Συνάντησης, Δράμα 24-25 Νοεμβρίου 1989, Δράμα 1996.