25-10-2006
Η Πομάκικη κατοικία.

Χρύσα Μελκίδη Πηγή: Ι.Π.Ε.Τ. © Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης

προεπισκόπηση εκτύπωσης

Η αρχιτεκτονική της πομάκικης κατοικίας ανήκει στην γενικότερη βορειοελλαδική αρχιτεκτονική. Το σχήμα της είναι ορθογώνιο πλατυμέτωπο και είναι διώροφη. Βασικά υλικά είναι το ξύλο και η πέτρα για τα ισόγεια, που χρησιμοποιούνται για τα ζώα και ως γεωργικές αποθήκες. Οι όροφοι προορίζονται για κατοικίες και για ορισμένες λειτουργίες παραγωγής, αποτελούμενοι από χαγιάτι και τα δωμάτια. Οι κατοικίες συνήθως επεκτείνονται γραμμικά, με την ίδια τυπολογία, όταν αυξάνει ο αριθμός των συστεγαζόμενων νοικοκυριών. Οι πέτρινοι τοίχοι των κτηρίων είναι ανεπίχριστοι, οι όροφοι κατασκευάζονται από τσατμάδες (=επιχρισμένοι τοίχοι από πλεκτά κλαδιά ή ξύλινους πήχεις που συνδέονται με ασβεστοκονίαμα ενισχυμένο με άχυρο ή κατσικότριχα) και συχνά έχουν “σαχνισιά” (=κλειστούς εξώστες). Η στέγη είναι τετράριχτη ή δίριχτη με κεραμίδια βυζαντινού τύπου, ανοιχτή στο χαγιάτι, χωρίς ταβάνι, όπως και το πάτωμα του ορόφου από κάτω. Χαγιάτια και σαχνισιά αποτελούν κυρίαρχα μορφολογικά και λειτουργικά στοιχεία της βιοκλιματικής αυτής αρχιτεκτονικής, που εμπλουτίζεται από καμινάδες με εξαιρετικές απολήξεις.

Πηγή: Μ. Γιαννοπούλου-Ρουκούνη, «Πομακοχώρια. Κατασκευή, υλικά και τεχνολογία σαν τροποποιητικοί παράγοντες της μορφής της κατοικίας”, Θρακικά Χρονικά τ. 38/1983, Ξάνθη.